Świat dachówek ceramicznych zachwyca bogatą paletą barw, mnóstwem kształtów, a kiedy widzimy ceramiczne dachy, nie sposób przejść obok nich obojętnie. One zdecydowanie mają to „dachowe coś”. W moim odczuciu, ale myślę, że również i większości z Was ten właśnie rodzaj dachówek bardzo ładnie podkreśla bryłę, budynku, jest takim elementem spajającym i wisienką na torcie. Dach jako jeden z tych najważniejszych elementów domu przykryty ceramicznym pokryciem zyskuje i to nie tylko pod względem wizualnym, ale co ważniejsze tym praktycznym. Co sprawia, że jest on wyjątkowy? Jego powłoki ceramiczne – angoba, glazura lub naturalna i właśnie teraz będą miały swoje „pięć minut”, bo zrobimy sobie analizę każdej z nich. Warto je poznać od kulis. Zatem startujemy, bo myślę, że te informacje mogą Wam pomóc w podjęciu decyzji.
Dachówka ceramiczna idealnie na dach
Zanim wejdziemy w świat powłok ceramicznych, spójrzmy, dlaczego dachówka ceramiczna jest tak cenionym na rynku pokryciem. Co takiego w sobie ma, że cieszy się od lat ogromnym zainteresowaniem?
- Unikatowy design - to pokrycie, którego bazę stanowi jeden z najstarszych surowców naturalnych – glina. Nigdzie indziej nie znajdziemy tak wielu kształtów, formatów i tak bogatej kolorystyki. Wśród kształtów znajdziemy nawiązujące do dawnych epok (m.in. karpiówki, mnich-mniszka, marsylka) i te o nowoczesnym charakterze, prostych, płaskich kształtach.
- Uniwersalność, łatwy montaż i konserwacja - dachówki ceramiczne pasują doskonale na dachy proste i te bardziej skomplikowane. Mają bardzo szeroki zakres kąta nachylenia połaci od 10 do 90°. Ułożymy je bezproblemowo, są lekkie, a więc przetransportowanie ich na dach, nie będzie wymagało zaawansowanej logistyki. Przy montowaniu na połaci warto też podkreślić ich dużą tolerancję rozstawu łat. Remonty takiego dachu to rzadkość, a jeśli zajdzie taka konieczność, nie musimy zrywać całego dachu. Po prostu wymieniamy tylko te uszkodzone dachówki. Poza tym są ekonomiczne, mamy wśród nich specjalne dachówki kształtowe, dlatego nie ma zbytnio potrzeby ich docinania. Tym samym nie będzie dużo strat materiału.
- Wysoki komfort użytkowania - tu na uwagę zasługuje fakt, że dach ceramiczny świetnie izoluje nam pomieszczenia pod względem akustycznym. Tworzy szczelną pokrywę, która doskonale tłumi wszelkie hałasy z zewnątrz. Dźwięków ulewy, gradobicia uderzających o dachówki nie usłyszymy. My spokojnie odpoczywamy, a do tego dochodzi jeszcze kwestia oszczędności. Dachówki ceramiczne zapewniają nam odpowiednią temperaturę, zimą trzymają ciepło. Nie zmarzniemy i mniej zapłacimy za ogrzewanie, a więc aspekt ekonomiczny pojawia się ponownie.
- Trwałość na długie lata - na to składa się kilka czynników – niska nasiąkliwość i przesiąkliwość, najwyższa (w porównaniu z innymi pokryciami dachowymi) tolerancja na niekorzystne działanie czynników atmosferycznych. Ponadto wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne, zarysowania, czy zabrudzenia, a także nierdzewność dachówek. To właśnie zasługa powłok, ale do tego jeszcze wrócimy. Dachówki ceramiczne są długowieczne, a do tego mamy zabezpieczenie od producentów w postaci gwarancji – nawet 30-letniej, gdzie uwzględniona jest również mrozoodporność.
Poznajcie angobę
Czas na odsłonięcie jednego z wariantów powierzchni dachówek ceramicznych. Czym charakteryzuje się angoba? Jest to płynna mieszanina glinki uszlachetnionej z domieszką minerałów, tlenków metali i substancji barwiących. Za pomocą metody natryskowej naturalne „surowe” dachówki ceramiczne pokrywa się barwiącą powłoką angobową, a proces ten nazywamy angobowaniem. To jedna z tych najstarszych metod barwienia ceramiki. Kiedy angoba wyschnie, wypala się dachówkę, dzięki temu na jej powierzchni uzyskujemy jednolity, dobrze utrwalony kolor i gładką strukturę. Pamiętajmy jednak, że barwa utrzymuje się tylko na zewnątrz dachówki, w przekroju ma ona kolor bazowy, czyli ceglaną czerwień. Spokojnie, jest na to rada. Jeśli podczas obróbek dekarskich zajdzie potrzeba docinania, to widoczny fragment środka wystarczy pomalować zimną angobą. Jeżeli natomiast dachówka barwiona jest w masie, jej kolor będzie wszędzie jednakowy. Ta technologia charakteryzuje się tym, że do bazy glinianej dodaje się w odpowiednich ilościach bardzo precyzyjnie skomponowaną mieszankę pigmentów barwiących. Następnie formowany jest kształt dachówki, a jeszcze przed wypaleniem nanosi się na nią cienką warstwę angobową. W ten sposób całość równomiernie pokrywa się kolorem. Angoba nie zamyka struktury ceramicznej dachówki, dzięki temu otwarte w powierzchni pory, pozwalają zachować bardzo dobre właściwości dyfuzyjne. Jej gładka angobowa powierzchnia nie brudzi się, a wszelkie osadzające się tam zanieczyszczenia są usuwane wraz z wodą opadową. Zyskuje ona też na trwałości, jest dodatkowo wzmocniona, przez co jeszcze bardziej odporna na negatywne działanie rozmaitych zjawisk atmosferycznych (mrozów, wilgoci, promieni UV). Tak chroniona powierzchnia nie sprzyja również rozwojowi mikroorganizmów. Także nie będzie porastać mchem.
Kolorystyka angobowa
Dachówki pokryte angobą mają różne odcienie i intensywność połysku. Jeśli w masie występuje duża ilość kwarcu, jest to tzw. angoba szlachetna. Jej powierzchnia jest wtedy maksymalnie gładka i najmniej podatna na zabrudzenia. Z kolei angoba „rustykalna” to przeciwieństwo tej poprzedniej. Jest bardzo matowa, chropowata, na rynku mamy także bezbarwną. Taka technologia barwienia stosowana jest w celu uzyskania jak najbardziej naturalnej struktury ceramicznej, a jednocześnie dachówka zostaje zabezpieczona przed zanieczyszczeniami i mikroorganizmami. Możemy się spotkać również z angobą cieniowaną, gdzie nanosi się dwa jej rodzaje, aby uzyskać stopniowe przejścia kolorystyczne w barwach.
Efektowna glazura na dachu
Powłoka glazurowana to pokruszone, pierwotnie przetopione wysokokrzemionkowe szkliwo i nieorganiczne dodatki. W odróżnieniu od angobowania proces glazurowania przebiega nieco inaczej. Tu na uprzednio wstępnie wypalaną dachówkę nanoszona zostaje warstwa glazury, a następnie proces wypału całości zostaje jeszcze raz powtórzony. W wyniku tego otrzymujemy gładką, zeszkloną połyskującą powierzchnię, która zamyka pory dachówki. Tak wygładzona struktura sprawia, że glazura stanowi jeszcze lepszą barierę przed zniszczeniem na skutek zanieczyszczeń, czy czynników atmosferycznych niż ma to miejsce w przypadku angoby. Zamknięte pory ułatwiają proces samooczyszczania się dachówki z pyłu, kurzu. Dzięki tej powłoce dużo łatwiej będzie nam utrzymać czysty dach. Nie będą się tam rozwijać pleśnie, grzyby, glony, czy mchy. Szkliwiona mrozoodporna glazurowana powierzchnia dachówki przedłuża jej żywotność, ponieważ chroni przed zawilgoceniem – ograniczając jej nasiąkliwość. Woda opadowa znacznie szybciej spływa ze śliskiej nawierzchni, nie zalega na niej również śnieg. Dlatego ten rodzaj dachówki sprawdzi się na terenach wysokouprzemysłowionych, gdzie istnieje ryzyko kwaśnych deszczy powstających na skutek silnego zanieczyszczenia powietrza. Glazurowany dach to także świetna inwestycja na terenach kompleksów leśnych, w miejscach narażonych na ciągłą wilgoć i, mimo że to najdroższa ceramiczna opcja, naprawdę warto nad nią się poważnie zastanowić.
Glazurowa kolorystyka
Tutaj mamy prawdziwy raj, bo proces glazurowania umożliwia uzyskanie niemal każdego koloru dachówki. Angoba jedynie podkreśli naturalny odcień, natomiast glazura pięknie błyszczy i niesamowicie ożywia kolor. Dlatego w palecie barw glazurowanych możemy znaleźć poza standardowymi odcieniami brązów, czerwieni, czerni, czy szarości, także rzadko spotykaną kolorystykę – dachówki niebieskie, zielone, burgundowe, a nawet różowe. Mamy też rodzaj bezbarwny, który pogłębia kolor i dodaje blasku. Miejmy jednak na uwadze to, że podobnie jak w przypadku angoby, glazura pokrywa jedynie wierzchnią warstwę i w przekroju będzie się różnić. Wersja barwiona w masie będzie w tych miejscach mniej błyszczeć.
Naturalnie ceramiczna połać
Naturalna dachówka ceramiczna również ma swoich zwolenników, jeśli chcemy do nich dołączyć, powinniśmy wiedzieć, że nie posiada żadnej dodatkowej warstwy ochronnej. Najczęściej występuje w klasycznym czerwono-ceglanym, gliniastym odcieniu, jednolitym w całym przekroju. Barwa ta wynika z obecności związków żelaza w glinie. Obecnie niektórzy producenci oferują również podbarwione wersje koloru od jasnożółtego przez czerwienie, po ciemnobrązowy odcień. Jednak nie będzie to tak doskonale uwydatniona barwa, jak ma to miejsce w przypadku angoby, czy glazury. Jednym ten fakt przypadnie do gustu, a nawet stanie się dużym atutem, dla innych może okazać się barierą nie do przeskoczenia i z miejsca odrzucą ten rodzaj dachówki. To kwestia gustu, którą sami musimy rozważyć. Efekt naturalności ma szczególne wzięcie w przypadku dachów budynków nawiązujących stylem do epok historycznych lub zabytkowych budowli. Najczęściej dobiera się wtedy naturalne dachówki z ceramiki w typie karpiówki, esówki albo marsylki. Klasyczne ceramiczne dachówki powstają w procesie wypalania w temperaturze powyżej 1000°C. Dzięki temu utwardzają się, tym samym stają się bardzo wytrzymałe i niskonasiąkliwe. Jednak ich porowata struktura jest bardzo podatna na wszelkie zanieczyszczenia, wyłapuje z powietrza kurz, a gromadzący się na niej brud, bardzo trudno usunąć. Jeśli do tego wszystkiego dołączymy długotrwałe zawilgocenie, a dom położony będzie w miejscu wiecznie zacienionym, powierzchnię przybrudzonej dachówki stopniowo pokryją mchy i glony. Można spróbować usuwać je myjką pod ciśnieniem, ale bardzo łatwo w ten sposób uszkodzić dach. Na to musimy być przygotowani.
Angoba, glazura, naturalna – która powłoka najlepsza?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie i raczej nikt nie odpowie nam na nie konkretnie. Można jedynie coś zasugerować, doradzić, ale to my musimy zadecydować ostatecznie czym pokryć dach. W końcu przecież sami wiemy najlepiej, jak będzie wyglądać nasza inwestycja, na jaki styl się zdecydujemy, a być może nawet już mamy wybrany. Pamiętajmy, że dużo zależy od tego, gdzie znajduje się nasza posesja, w jakim otoczeniu. Zwróćmy uwagę na to, jakie panują tam warunki, zwłaszcza te klimatyczne, bo jak sami widzicie wybór powłok dachówek ceramicznych, czy to angoby, glazury, czy wersji naturalnej ściśle od tego zależy. Musimy wiedzieć, czy zastosować dachówki z dodatkową powłoką ochronną, czy można zbudować tam dach najbardziej zbliżony do natury. Warto też zerknąć na miejscowy plan zagospodarowania, aby upewnić się, czy nie ma tam zapisów, które mogłyby na nas nałożyć jakieś ograniczenia co do designu dachowego. Na pewno istotny jest również nasz budżet, pamiętajmy, że dachówki pokryte angobą mają wyższą cenę. W najtańszym wariancie kosztują ok. 10-15% więcej niż dachówki ceramiczne naturalne. Natomiast jeśli zdecydujemy się na angobę szlachetną, czyli tą najbardziej gładką wersję angobową, zapłacimy ok. 30% więcej. Najdroższa będzie dachówka glazurowana, ale za to w tej opcji mamy najwięcej udogodnień. Cóż, ja ze swojej strony starałam się tu przybliżyć i zaserwować jak największą ilość praktycznych „dachowych” informacji. Mam nadzieję, że choć trochę mi się to udało i w pewnym stopniu pomogłam rozwiać „ceramiczne” wątpliwości. Czas teraz na Wasz ruch.
