Dach bezsprzecznie stanowi bardzo reprezentacyjną część budynku. Praktycznie wysuwa się na pierwszy plan. jJst dobrze widoczny. Potocznie mówiąc „rzuca się w oczy”. Dlatego jego projektowaniu warto poświęcić trochę uwagi, a na pewno nie będzie to zmarnowany czas. Dachówek jest multum, a do tego różne kształty i kolory. Czym w takim razie można by się zasugerować? Jak ułatwić sobie wybór? To są kluczowe pytania i wbrew pozorom mogą się okazać wcale nie takie trudne. Trzeba tylko na samym początku ustalić i uściślić sobie pewne okoliczności, przyjąć jakieś zasady, którymi moglibyśmy się pokierować. Wtedy wszystko powinno się rozjaśnić. Zatem przyjrzyjmy się temu, co konkretnie u nas może pomóc zweryfikować takie dylematy. Słowem - jak dobrać kolor i model dachówki? A wśród czegoż dokonywać takich wyborów? Może dachówka ceramiczna? A betonowa? Obie ponętne i interesujące.
Po pierwsze teren i jego zagospodarowanie
Tu bezapelacyjnie można stwierdzić, nasze otoczenie gra „pierwsze skrzypce”. Miejscowy plan zagospodarowania terenu już z góry dyktuje nam pewne warunki na temat tego, jak powinien wyglądać dach budynku. Tego nie możemy zlekceważyć, jest pewien zapis i musimy się po prostu do niego dostosować. Dotyczy to na przykład kąta pochylenia. Czasami, choć jednak rzadziej zdarza się także, że z góry mamy narzucony również rodzaj pokrycia połaci, a nawet kolor. Wszystko zależy od tego, gdzie będzie znajdował się nasz dom. Samo ukształtowanie terenu też ma wpływ na całościowy projekt i w tym oczywiście dach. Musimy zwrócić uwagę na charakter regionu, lokalną architekturę. Klimat też jest dość istotny. Wiadomo, że jeśli mieszkamy na terenach nizinnych, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę zachodnią, czy centralną część Polski – tam jest cieplej. W górach, czy miejscowościach nadmorskich te warunki klimatyczne będą zupełnie inne. Tam temperatury są znacznie niższe. Ma to zdecydowanie przełożenie na dobór dachówki, bo musimy wtedy uwzględnić jej parametry „cieplne” i wytrzymałościowe.
Powyżej przedstawiliśmy podstawowe kryteria doboru, które w dość dużym stopniu określają nam pierwotny, ogólny wygląd dachu i dobrze jest sobie swój projekt pod tym właśnie kątem przeanalizować.
Techniczne aspekty dachu i jego pokrycia
Wybierając dachówki, nie możemy pominąć parametrów czysto technicznych. W końcu dach ma być solidną konstrukcją, dlatego trzeba dopasować do siebie poszczególne elementy według ogólnie przyjętych norm i zasad. Co jest tu ważne?
- Dostosowanie dachówki pod względem ciężaru do więźby dachowej. Więźba dachowa to nic innego jak drewniany szkielet dachu (stelaż konstrukcji). Tutaj okazuje się, że waga dachówki ma znaczenie. W przypadku tego rodzaju pokryć dachowych różnią się one ciężarem. Tak dla przykładu najcięższe będą dachówki betonowe (cementowe) oraz dachówki ceramiczne. Natomiast mianem tych lekkich określa się blachodachówki. Szacuje się, że pokrycia z dachówek są nawet 6 - 7 razy cięższe niż „blachodach”. Największy udział w obciążeniu dachu mają warunki pogodowe takie jak śnieg, czy wiatr. Dlatego należy dokonać szeregu dokładnych kalkulacji dotyczących obciążeń konstrukcyjnych więźby dachowej. Jednak takimi rzeczami zajmują się projektanci, także zostawmy to im.
- Rozpiętość ścian nośnych budynku także ma wpływ na to jak nasz dach będzie wyglądał, a co za tym idzie również pośrednio na wybór odpowiedniej dachówki. Wspomniany wcześniej kąt nachylenia na pewno ma ogromne znaczenie. Warto zapamiętać, że im jest mniejszy kąt pochylenia, tym mniej mamy do wyboru dachówek!
- Z kolei od liczby połaci zależy nie tylko na wygląd, ale też stopień skomplikowania projektu całego dachu. O ile jedno czy dwuspadowe dachy nie stanowią problemu przy wykańczaniu, tak przy tych wielopołaciowych konstrukcjach sprawa może być nieco trudniejsza. Musimy też pamiętać, że koszty takiej inwestycji będą wyższe.
Jaki kształt dachu, takie dachówki
Tu pada kolejna ważna kwestia. Dachówki dopasowujemy także pod kątem profilu dachu i warunkiem koniecznym jest dach spadzisty. Na dachy płaskie nie położymy dachówek, ewentualnie możemy tam zastosować blachodachówkę. Jednak wtedy musi być jakiś minimalny kąt pochylenia. Przy całkowicie płaskiej powierzchni stosuje się blachę płaską. Na połaciach dużych i prostych (bez koszy dachowych, lukarn itp.), takich, jak dach dwuspadowy najlepiej sprawdzą się dachówki o większych rozmiarach. Oczywiście przy zachowaniu odpowiedniej symetrii. Takie rozwiązanie jest opłacalne i ekonomiczne. Nie będzie zbyt wielu odpadów, a montaż nie zajmie dużo czasu. Dachy wielopołaciowe. Tu zdecydowanie lepsze będą małe dachówki, ponieważ takie powierzchnie wymagają zwykle docinania elementów. W ten sposób zminimalizujemy straty materiału. Po docięciu trzeba pokryć je farbą lub angobą, czyli specjalną powłoką z glinki szlachetnej. W ten sposób wyrównamy barwę dachówki. Na dachach z elementami łukowymi najlepiej sprawdzą się drobne dachówki o płaskim profilu. Będą ściślej przylegać do takiej konstrukcji. Tu również możemy pokusić się o tzw. karpiówki. Są to ceramiczne lub betonowe dachówki płaskie, które po ułożeniu na połaci przypominają wyglądem łuski karpia.
Magia koloru podkreśli wszystko
Po przeanalizowaniu przedstawionych tu kryteriów wyboru wydawać by się mogło, że o niczym tak do końca samodzielnie nie możemy decydować w kwestii dachówek. Wszędzie są jakieś mniejsze lub większe ograniczenia. Na szczęście zostało coś jeszcze! Jeśli tylko pozwoli nam na to plan zagospodarowania terenu, możemy wybrać swój wymarzony kolor. Tu już zdecydowanie można będzie wtrącić to swoje „widzimisię”. Przy jego doborze kierujmy się własną wizją. Na szczęście techniczne przeszkody nie będą nam już w tym przypadku stały na drodze. Możemy faktycznie zasugerować się otoczeniem, odnieść się do jakiegoś konkretnego stylu z czasów ubiegłych albo dać się po prostu ponieść nowoczesnym trendom. Mamy w czym wybierać, bo w ofertach różnych producentów czeka nas dosłownie inwazja kolorów. Poczynając od prostych, podstawowych barw, jak na przykład czerwony, ceglany, czarny. Kończąc na tych bardziej wyszukanych o całkiem nietuzinkowych nazwach jak choćby odcień brązu kolonialnego; łupkowy, czy tekowy. Tak naprawdę to właśnie kolor dachówki dopina nam całość, przyciąga wzrok. Dlatego pełni także ważną rolę, a przecież budowa domu to nie tylko wybór dachówek. Przy wykończeniu pomieszczeń także będziemy mogli zająć się designem i to nawet w dużo szerszym zakresie. W dodatku wtedy będziemy mogli już decydować znacznie więcej, a jedynym ograniczeniem będzie nasz budżet.